Jak wycenić starą książkę? 7 kroków dla początkujących

Dlaczego jedne książki kosztują 20 zł, a inne 20 000?

Rynek antykwaryczny rządzi się prostą zasadą: wartość = wydanie + kompletność + stan + oprawa + rzadkość/popyt + proweniencja. Każdy z tych elementów może cenę podbić albo ją obniżyć. Poniżej przeprowadzę Cię przez proces, który stosujemy na co dzień w antykwariacie — tak, abyś samodzielnie zrobił pierwszą, sensowną wycenę domową.

Krok 1: Ustal wydanie i rok

Co sprawdzić: stronę tytułową i metrykę wydawniczą. Zwróć uwagę na miejsce i rok druku, drukarza/wydawcę, ewentualne erraty i dopiski.
Wskazówka: pierwsze wydania (szczególnie ważnych autorów/tematów) potrafią być wielokrotnie droższe od późniejszych odbitek.

Krok 2: Sprawdź kompletność (kolacjonowanie)

Kompletność to podstawa ceny. Książka powinna mieć wszystkie karty, tablice, mapy i ryciny. Licz strony/arkusze, porównuj ze spisem treści i opisem bibliograficznym.
Uwaga: brak obwoluty, okładki wydawniczej albo jednej tablicy potrafi ściąć wartość o kilkadziesiąt procent.

Krok 3: Oceń stan (grading)

Zanotuj ubytki, naderwania, plamy, foxing, ślady wilgoci, zapach. Sprawdź wiązanie bloku (luzy, pęknięcia), wcześniejsze konserwacje.
Protip: opisuj uczciwie i konkretnie („drobne przetarcia krawędzi, niewielkie zaplamienia na 2 kartach”), zamiast ogólników typu „ładny”.

Krok 4: Oprawa ma znaczenie

Oprawa to czasem połowa uroku egzemplarza.

• Skóra/pergamin (zwłaszcza z tłoczeniami, złoceniami, superekslibrisem) – zwykle plus dla wartości.

• Płótno wydawnicze z oryginalną obwolutą – przy XX w. bywa kluczowe.

• Oprawy artystyczne / sygnowane – potrafią być „na wagę złota”, nawet jeśli treść jest popularna.

Krok 5: Rzadkość i popyt

Rzadki tytuł nie zawsze jest drogi — musi jeszcze ktoś go chcieć.
Czynniki windujące cenę: niski nakład, edycje cenzuralne, tematy „gorące” (np. historia Polski, awangarda, katalogi wystaw i sztuka XX w.), unikatowe ilustracje, ważne przekłady.

Krok 6: Proweniencja

Pochodzenie egzemplarza bywa decydujące: dedykacje autorskie, ekslibrisy znanych kolekcjonerów, pieczęcie instytucji, notatki marginalne z historią własności. Dobra proweniencja = mocny argument w górę.

Krok 7: Weryfikacja na końcu (porównanie rynku)

Zbierasz dane i na końcu porównujesz z opisami bibliotecznymi oraz notowaniami aukcyjnymi/ ofertami antykwariatów egzemplarzy porównywalnych pod względem stanu, oprawy i proweniencji. Zawsze notuj datę porównania — rynek się zmienia.

Błędy, które zaniżają wartość

• Pranie/„odświeżanie” obwolut i okładek na mokro.

• Sklejanie kart klejem biurowym lub taśmą pakową.

• Dociążanie i „prasowanie” bez przekładek (przebarwienia, odbicia).

• Zrywanie pieczątek, ścieranie ołówka „do białego”.
  Zasada: jeśli nie masz pewności, nie rób nic. Lepiej zostawić ślady użytkowania niż zniszczyć egzemplarz domową renowacją.

Mini-FAQ

Czy pieczątka biblioteczna dyskwalifikuje?
Nie, ale zwykle obniża cenę. Wyjątki: pieczęcie znaczących instytucji lub kolekcjonerów mogą podnosić wartość (proweniencja).

Czy warto oprawiać na nowo?
Tylko wtedy, gdy oprawa jest wtórna i bardzo zniszczona, a treść warta ratowania. Każda nowa oprawa to ingerencja — zachowaj oryginalne elementy (grzbiet, okładkę, obwolutę).

Czy „pierwsze wydanie” zawsze znaczy drożej?
Najczęściej tak, ale wyjątkowe oprawy artystyczne lub dedykacje potrafią uczynić późniejsze wydanie cenniejszym od przeciętnego „pierwszego”.

Czy brak jednej tablicy to duży problem?
Tak — dla kolekcjonera kompletność jest krytyczna. Cena spada często zauważalnie.

Jak przesłać zdjęcia do darmowej wstępnej wyceny

Wyślij 3 zdjęcia (strona tytułowa, grzbiet, spis treści) oraz krótki opis stanu (1–3 zdania).
Wyślij na e-mail: antykwariat.gryf@gmail.com
Telefon/WhatsApp: 509 465 545
Adres stacjonarny: Antykwariat Gryf, ul. Jarosława Dąbrowskiego 71, Warszawa